Terapia żywieniowa po operacji bariatrycznej

Po zabiegach chirurgicznego leczenia otyłości należy stosować odpowiednią terapię żywieniową, która pozwoli na powrót do pełnego zdrowia oraz formy fizycznej. W szczególności ważne jest to w pierwszych tygodniach po operacji, ponieważ chirurgicznie zostaje zmniejszona objętości żołądka co sprawia, że pacjenci muszą spożywać specjalnie przygotowane i przyrządzone posiłki, a także trzymać się zasad leczenia dietetycznego, które opisujemy poniżej.

1 tydzień po operacji

W tym czasie należy trzymać się diety płynnej tzn. należy pić wodę: gotowaną, źródlaną, niegazowaną wodę mineralną oraz herbatę lub kawę bez cukru. 

W przeciągu kilku godzin po operacji można przyjmować niewielkie ilości klarownych płynów, aby popić przyjmowane leki na choroby towarzyszące, czy po prostu aby zwilżyć gardło i usta. W kolejnej dobie powinno się stopniowo zwiększyć przyjmowanie klarownych płynów i starać się przyjmować maksymalnie 1/3 szklanki jednorazowo, a także wypijać te płyny powoli i małymi łyczkami. W 2-3 dobie po operacji należy wypić 1000 – 1500 ml wody na dzień, a w kolejnych dobach zaleca się przyjmowanie już 1900 ml wody dziennie.

❗ Nie wolno też spożywać napojów i wód gazowanych.

2 tydzień po operacji

Pacjenci powinni kontynuować picie płynów obojętnych – w ilości 1900 ml na dzień. Ponadto można zacząć wprowadzać napoje odżywcze, które powinny już stanowić połowę wypijanych płynów. 

Takie napoje to:

• odtłuszczone mleko, 
• mleko sojowe, 
• jogurt naturalny, 
• kefir, 
• bardzo rozcieńczone kleiki na wodzie z kaszy jęczmiennej, kaszy mannej, ryżu, 
• rozcieńczone soki warzywne lub owocowe ( marchew jabłko ). 

Ważne też jest uzupełnienie diety o białko. Pacjent nadal przyjmuje płyny, dlatego dobrym rozwiązaniem jest dodawanie sproszkowanego białka serwatkowego soków i jogurtów – maksymalnie w ilości 20 g na dzień.

❗ Gęsty kleik, czy nierozcieńczone soki nie są wskazane, ponieważ mogą spowodować tzw. – „dumping syndrom”, czyli zespół reakcji wywołanych szybkim wchłanianiem glukozy (cukru) z jelit, po nagłym przejściu przez nie treści żołądkowej.

Trzeci tydzień po operacji

Po takim okresie od operacji można wprowadzić dodatkowo lekkostrawne potrawy takie jak: 

• bulion z mięsa drobiowego, cielęciny i warzyw, 
• jogurty naturalne ze zmiksowanymi owocami, 
• twarożek homogenizowany niskotłuszczowy.

Czwarty – szósty tydzień po operacji

Od czwartego do szóstego tygodnia po zabiegu przechodzi się do diety papkowatej – 5-6 posiłków dziennie w objętości 1/4 – 1/2 filiżanki. 

Najlepiej spożywać produkty lekkostrawne, ugotowane, miękkie, rozdrobnione albo pamiętać o dokładnym żuciu pokarmów. 

Do diety dołączamy: 

• chude sery twarogowe, 
• jajka – najlepiej na miękko,
• ugotowane zupy jarzynowe, 
• gotowane chude mięso ( kurczak, indyk ), 
• ryby najlepiej zmiksowane/zmielone, 
• kasze czy płatki zmiksowane i rozcieńczone wywarem, czy wodą, 
• warzywa i owoce najlepiej bez skórek i pestek. 

Można też korzystać z gotowych produktów przeznaczonych dla dzieci po ukończeniu 6 miesiąca życia. 

Siódmy – ósmy tydzień po operacji

Przechodzimy z diety papkowatej na dietę stałą. Posiłki powinny być niskokaloryczne i dobrze zbilansowane. 

Należy pamiętać o podaży białka, dlatego w diecie sprawdzą się:

• chude mięso, 
• drób, 
• ryby, 
• jajka, 
• warzywa i owoce – do każdego posiłku maksymalnie do 300 g na dzień, 
• różnego rodzaju twarogi – jeżeli chory toleruje mleko i produkty wytwarzane z mleka,
• produkty zbożowe pełnoziarniste. 

Po ósmym tygodniu można wracać do diety zawierającej 5 posiłków. Jednak należy pamiętać, że po operacjach bariatrycznych objętość spożywanych posiłków powinna zostać zmniejszona do maksymalnie 200 ml jednorazowo ( czyli równowartość kubka lub szklanki ), ponieważ taka objętość jest w stanie zmieścić się do zmniejszonego żołądka. Większa ilość pokarmu może spowodować dyskomfort w jamie brzusznej, a nawet w klatce piersiowej. Może również doprowadzić do wymiotów i uczucia zgagi. 

O czym należy pamiętać po operacji bariatrycznej ?

1. Dieta powinna zawierać 3 posiłki główne i 2 przekąskach dziennie.
2. Posiłki powinny być spożywane o stałych porach.
3. Odstępy czasowe pomiędzy posiłkami powinny wynosić 3 – 4 godziny. 
4. Ostatni posiłek powinno się spożywać na 1,5 – 2 h przed snem. 
5. Powinno się spożywać posiłki, które nie drażnią błony śluzowej żołądka: chemicznie, mechanicznie, ani też termicznie. 
6. Zupy powinny być delikatne – np. dobre są: krupniki, zupy jarzynowe, czy też zupy krem.
7. Spożywać powinno się mięsa gotowane, pieczone i duszonego bez obsmażania. 
8. Pić powinno się płyny obojętne, niegazowane i bez cukru. Pić należy małymi łykami na 30 min przed posiliłem lub 30-60 min po. 

„Aby uzmysłowić sobie, dlaczego pacjenci muszą spożywać posiłki o takiej objętości i konsystencji proszę wyobrazić sobie rurkę średnicy około 13 mm – 18 mm, która zostaje z żołądka po chirurgicznym zmniejszeniu żołądka, bądź po wydzieleniu zbiornika żołądkowego ( gastric by-pass ). Dlatego jeżeli nie zblendujemy/zmiksujemy pokarmów stałych lub dokładnie ich nie przeżujemy to każdy kęs większy od tych 14 – 20 mm średnicy będzie miał bardzo duży problem aby trafić do dalszej części przewodu pokarmowego. W związku z tym miksowanie/blendowanie pokarmów lub bardzo dokładne przeżuwanie jedzenia w ustach jest konieczne i dodatkowo ma wiele zalet zdrowotnych” – mówi specjalista Medicus Clinic lek. med. Bartosz Katkowski.