– Wskaźnik masy ciała (BMI) musi być równy lub wyższy niż 40 kg/m2.
– Wskaźnik masy ciała (BMI) może wynosić 35–40 kg/m2 u chorych, u których redukcja masy ciała może przynieść potencjalną poprawę w zakresie chorób wywołanych otyłością, takich jak:
cukrzyca typu 2,
nadciśnienie tętnicze,
choroby układu sercowo-naczyniowego,
zespół bezdechu sennego,
zespół hipowentylacji spowodowany otyłością,
choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego,
niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (nonalcoholic steatohepatitis – NASH),
niealkoholowe stłuszczenie wątroby (nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD),
hiperlipidemia,
bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników.
BMI może wynosić 35-40 kg/m2 również u chorych, u których operacja jest zalecana ze względu na istotne wskazania społeczne lub psychologiczne oraz wtedy, gdy otyłość jest powodem dyskwalifikacji od istotnej formy leczenia zabiegowego w zakresie innych specjalności (np. zabiegi ortopedyczne, zabiegi neurochirurgiczne, chirurgia przepuklin).
– Chirurgiczne leczenie otyłości można rozważyć w przypadku chorych z BMI 30,0-34,9 kg/m2 i cukrzycą typu 2, w razie utrzymywania się hiperglikemii, mimo stosowania leków doustnych oraz insuliny (trudności w leczeniu cukrzycy w poradni diabetologicznej).
– Chorym, którzy przebyli wcześniej zabiegi bariatryczne, u których nie został osiągnięty efekt terapeutyczny (bądź to w odniesieniu do redukcji masy ciała, bądź ustępowania chorób wywołanych otyłością) należy zaproponować wykonanie zabiegu rewizyjnego.
Kryterium BMI dotyczy najwyższej udokumentowanej w przeszłości wartości tego wskaźnika. Redukcja masy ciała przed zabiegiem operacyjnym, powodująca spadek wskaźnika BMI poniżej wcześniej wymienionych wartości, nie stanowi przeciwwskazania do leczenia operacyjnego, a nawet jest zalecana i oczekiwana przez lekarzy.
Warto też zaznaczyć, że brak udokumentowanych prób redukcji masy ciała przed planowanym leczeniem chirurgicznym metodami zachowawczymi nie stanowi przeciwwskazania do zabiegu w grupie osób dorosłych.
Zabiegi bariatryczne i metaboliczne zalecane są chorym w wieku od 18. do 65. lat. Im później zapada decyzja o przeprowadzeniu operacji, tym efekt w postaci wydłużenia życia będzie mniejszy. Wtedy jej wykonanie skutkuje jedynie poprawą jakości i komfortu życia.
W okolicach 65. roku życia należy rozważyć, czy ryzyko okołooperacyjne i pooperacyjne nie jest większe, niż spodziewane korzyści z operacji. Jest to bardzo subiektywna kwestia. Decyzja dotycząca operacji powinna zależeć od indywidualnej oceny. Najlepiej, by była podjęta zarówno przez pacjenta, jak i chirurga, który ma go operować. Korzyści dla chorego z leczenia operacyjnego muszą zdecydowanie przewyższać ryzyko około- i pooperacyjne. Należy jednak zauważyć, że nierzadko zdarzają się sytuacje, kiedy decydujemy się na operację u pacjenta po 65 roku życia.
Przeciwskazania do operacji bariatrycznej dzielimy na bezwzględne i względne.
Do przeciwwskazań bezwzględnych należą:
choroby nieuleczalne prowadzące do wyniszczenia (np. czynna choroba nowotworowa, zespół nabytego niedoboru odporności [acquired immunodeficiency syndrome – AIDS]
choroby stanowiące zagrożenie dla życia w krótkim czasie (np. świeży zawał serca, świeży udar mózgu, przewlekła obturacja dróg oddechowych drugiego stopnia)
choroby endokrynologiczne stanowiące podłoże dla otyłości (np. zespół Cushinga)
ciężkie zaburzenia krzepnięcia
brak możliwości udziału w stałej długoterminowej kontroli po leczeniu operacyjnym
okres 12 miesięcy poprzedzający planowaną ciążę, ciąża i karmienie (do czasu rozwiązania i zakończenia laktacji) – po upływie 24 miesięcy od daty wykonania zabiegu bariatrycznego nie ma przeciwwskazań do zajścia w ciążę
brak zgody chorego, jak również brak pełnego przekonania co do słuszności wyboru leczenia operacyjnego
stany uniemożliwiające samodzielne życie, gdy rodzina lub opieka społeczna nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego długoterminowego nadzoru.
Do przeciwwskazań względnych należą:
BMI 35–39,9 kg/m 2, przy braku innych chorób współistniejących – cukrzyca z obecnością przeciwciał (anti-GAD oraz anti-ICA), ze stężeniem peptydu C <1 ng/ml, bądź wtórna do innych jednostek chorobowych lub stosowanego leczenia nie stanowi wskazania do operacji metabolicznej
zwiększenie masy ciała w okresie bezpośrednio poprzedzającym zabieg operacyjny, świadczące o braku współpracy z pacjentem
znaczne ograniczenie wydolności fizycznej, ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa
aktywna choroba wrzodowa − wymaga leczenia przed zabiegiem operacyjnym. W przypadku pacjentów z bezobjawowym zakażeniem Helicobacter pylori eradykacja przed zabiegiem operacyjnym jest zalecana, ale nie bezwzględnie konieczna; w przypadku chorych leczonych w przeszłości onkologicznie konieczna jest konsultacja onkologiczna dokumentująca skuteczne wyleczenie nowotworu
nadciśnienie wrotne w przebiegu marskości wątroby.